Okul Temelli Fiziksel Aktivite Programları - Okul Sırasında Fiziksel Aktivite

Okul Sırasında Fiziksel Aktivite

Okul sırasındaki fiziksel aktivite sınıftaki fiziksel aktiviteyi ve teneffüsleri içerir. Beden eğitimine ek olarak okullar, okul günleri boyunca çeşitli ortamlarda fiziksel aktivite sunabilir. Öğrencilerin okul günü boyunca fiziksel aktiviteye katılabilmelerinin ana yolları şunlardır: teneffüsler, sınıf derslerine entegre edilmiş fiziksel aktiviteler, sınıf içinde ve dışında fiziksel aktivite molaları, sınıf ve öğle yemeği kulübü veya okul içi programlar. Bu fırsatlar her sınıfa sunulabilir, ortaokul ve lise gençleri de hariç tutulmamalıdır.

Okullar, öğrencilere etkinliğe katılmayı cazip hale getirecek alan, tesis, ekipman ve malzeme sağlamak ve ilgilenen öğrencilere organize zamanlar ve yapılandırılmış fiziksel aktiviteler sağlamak gibi yollarla öğrencileri aktif olmaya teşvik ederek okul günü boyunca artan fiziksel aktiviteyi kolaylaştırabilir.

Teneffüs veya fiziksel aktivite molaları, tüm sınıf seviyelerindeki çocuk ve gençlere okul günü boyunca serbest oyun veya yarı yapılandırılmış fiziksel aktiviteye katılmaları ve beden eğitiminde öğrenilen becerileri uygulamak için mükemmel bir fırsat sunar. Ancak teneffüs beden eğitiminin yerini almamalı veya beden eğitimi politikalarında belirtilen zaman gerekliliklerini karşılamak için kullanılmamalıdır. Teneffüse katılım, sınıfta dikkatin, konsantrasyonun, davranışın ve görev süresinin arttırılması gibi akademik faydalarla da ilişkilidir. İlkokullarda teneffüslerde fiziksel aktivite uygulama stratejileri; öğrenciler için yaşa uygun ekipman sağlanması, öğretmenlerin öğrencileri fiziksel olarak aktif olmaya teşvik etmesi ve aktivite istasyonlarını içeren yarı yapılandırılmış aktiviteler sağlanmasını (ip atlama, dört kare, seksek istasyonları gibi) içermektedir.

Fiziksel aktivite molalarına örnekler:

• Sabah toplanma sırasında okul çapında günlük fiziksel aktivite.
  
• Sabah veya öğleden sonra teneffüsleri.
  
• Sınıf değişiklikleri arasında fiziksel aktivite molaları.
  
• Öğle yemeğinden önce ara verilmesi.
  
• Blok programlı dersler sırasında fiziksel aktivite molaları.

Sınıfta Fiziksel Aktivite Molaları
Beynin dikkatini ve odağını yaklaşık her 90 dakikada bir değiştirdiğini gösteriyor. Odaklanmaya kısa bir ara bile hafızanın daha iyi saklanması ve geri çağrılması için beynin bilgiyi birleştirmesine olanak tanır. Sınıfta fiziksel aktivite molaları öğrencilerin zihinsel ve fiziksel bir mola vermelerine olanak tanır. Bu molalar okul günü içerisinde herhangi bir zamanda gerçekleşebilir, 5-30 dakika sürer ve okul günü boyunca hepsi bir defada veya birkaç bölüm halinde gerçekleşir. Çalışmalar, standart sınıf eğitimi sırasında fiziksel aktivite molaları vermenin, dikkat/konsantrasyon gibi bilişsel işleyişin bazı göstergelerine olumlu etki, doğru davranışlar ve/veya akademik başarı ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

Sınıftaki fiziksel aktivite molalarına örnekler:

• 5 dakikalık bir esneme molası vermek.
  
• Yerinde yürümek.
  
• Görünmez bir atlama ipiyle atlamak.
  
• Yarı çömelme (squat) ve ardından diz kaldırma hareketleri yapmak.
  
• Sınıfta veya sınıfta 2–3 tur atmak.

 

Kaynaklar:

• “Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi” Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Sağlık Bakanlığı Yayın No:940, Ankara 2014
• İlkokul 1, 2, 3 ve 4. Sınıflar için Beden Eğitimi ve Oyun Dersi Öğretim Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara 2018 https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/ 20181023115223781-06-Beden%20E%C4%9Ftimi%20ve%20Oyun%202018-124%20Eki%20%C3%96P.pdf.pdf
• Centers for Disease Control and Prevention. Increasing Physical Education and Physical Activity: A Framework for Schools. Atlanta, GA: Centers for Disease Control and Prevention, US Dept of Health and Human Services; 2019.